“Mensen met dementie lopen als het ware in een dichte mist en vinden door de muziek weer even de weg. Dat gevoel van thuiskomen zie ik hun ogen. Daar word ik zo gelukkig van.” Aan het woord is muziekagoog Elza van Heijst van het bedrijf De Warme Klank. Iedere twee weken staat Elza met haar gitaar in de knusse woonkamer van Herbergier Oostvoorne. Een uur lang maakt ze samen met de bewoners een muzikale reis. Mooie herinneringen drijven boven, emoties kunnen weer stromen, er is ontspanning en vooral heel veel plezier.

Muziekagogie, wat houdt het in?

Margriet en Peter Brands runnen al bijna tien jaar de kleinschalige woonvorm in het puntje van Zuid-Holland. Op verzoek van echtpaar Brands komt Elza wekelijks langs om met de bewoners aan de slag te gaan.Ook deze ochtend zitten dertien bewoners klaar in een grote kring, als de muziekagoog haar bolderkar vol muziekinstrumenten binnenrolt. Hier en daar heeft een verzorgende plaatsgenomen tussen de bewoners. Allemaal nog met mondkapje, want het is het staartje van de coronapandemie. Zorgondernemer Margriet Brands zit op de bank met aan iedere zijde een bewoner. Geruststellend pakt ze de hand van een mevrouw, die verdrietig voor zich uit mompelt.

De ene vrijdagochtend verzorgt ze een beweegprogramma, de andere vrijdag wordt er gezongen en muziek gemaakt. Elza: “Ik voel veel warmte en betrokkenheid in de Herbergier. Er is hier veel aandacht voor de bewoners. Het is echt een thuis voor mensen”, aldus Elza. Elza is sinds enkele jaren actief als muziekagoog. Bij muziekagogie is het doel om het algemene welzijn te verbeteren door middel van muziek. Ze heeft zich verdiept in de bijzondere effecten en inzet van muziek bij mensen met dementie en hier tal van cursussen en opleidingen voor gevolgd. Elza: “We weten dat liedjes en muziek tot in het diepst van de dementie intact blijven in het brein. Zelfs als de dementie vergevorderd is, maak ik vaak wonderen mee, ook hier in Herbergier Oostvoorne. Bewoners reageren op een manier die men niet meer voor mogelijk hield.” Naast zorginstellingen werkt de muziekagoog ook met bewoners met een verstandelijke beperking en komt ze regelmatig bij een aantal Thomashuizen.

Het hart wordt niet dement

Elza zet de eerste tonen in van het liedje: ‘Daar aan de waterkant’. Bewoners deinen mee, een voet tikt op de maat en bijna iedereen kan de Nederlandse klassieker woord voor woord meezingen. Ook medewerkers zingen hardop mee en dat werkt aanstekelijk. Zorgondernemer Margriet vertelt na het muzikale intermezzo: “Het lijkt makkelijk als je Elza bezig ziet. Maar ze is heel bekwaam in het maken van contact. Ook met onze bewoners die verder zijn in hun dementie.” Margriet legt uit dat de inzet van een muziekagoog ook heel anders is dan bijvoorbeeld een optreden van een artiest. “Bewoners die soms een beetje nukkig zijn, weet ze te verleiden. Soms zie je een ander mens tevoorschijn komen. Dan straalt iemand weer. Ze stemt bij iedere bewoner af op zijn of haar behoeften.”

 Elza legt uit: “Mensen met dementie mankeren niets aan hun gevoel. Dus ze voelen ook aan mijn lach, dat deze echt is. En ik word er oprecht ook ontzettend blij van, als bewoners zich even helemaal weer de oude voelen, soms sta ik ook met tranen in mijn ogen.” Margriet is het hartgrondig met Elza eens: “Ook al weten ze je naam niet, ze voelen wel of je het meent. Oogcontact maken helpt daarbij. Je ziet Elza daarom ook de hele tijd hurken bij de mensen om toch de verbinding te zoeken."

Bewoners kijken uit naar haar bezoek

Margriet vertelt dat bewoners uitkijken naar het wekelijkse bezoek van Elza. Het geeft hen structuur en verdiept de band. Ze noemen haar schattig snoetje!”, lacht Margriet. Elza: “Ik probeer mensen het gevoel te geven: ’Ik zie jou!  Dit doe ik met humor, een aanraking of een gesprekje. Ook Margriet geniet iedere keer weer van het muziekuur. Vandaag waagde ze een dansje met de mevrouw, die eerst zo verdrietig naast haar op de bank zat. Margriet: “De muziek haalt deze bewoonster uit een negatieve spiraal. Ze houdt ontzettend van muziek en ik zag haar helemaal opbloeien. Muziek is zo belangrijk voor deze doelgroep. Het kan niet vaak genoeg worden gezegd!”

Zorgondernemer Margriet Brands waagt zich op de dansvloer met een bewoner.