Ieder mens wil als individu en niet als patiënt behandeld worden. Ieder mens wil kunnen zijn zoals die is, zonder opgesloten te worden. Ook als er geheugenproblemen in het spel zijn. En elk mens wil waardig oud worden. Daarom is waardigheid een essentieel goed in de Herbergier. Want zonder mensen in hun waarde te laten, kan je geen warm en liefdevol thuis bieden.
Maar wat is waardigheid? In de reguliere zorg zijn de kernwoorden voor dit beleid: kwaliteit door de ogen van de bewoner, de deur open voor mantelzorgers en ruimte voor goede verpleeghuizen met ambitie. ‘‘Maar wat ‘waardigheid’ nou precies is en waar het voor staat, blijft wat onduidelijk. Het lijkt vooral een synoniem voor goede zorg. Maar is het dat?’’, schrijft Henk Nies, directeur strategie en ontwikkeling bij Vilans.
Zijn wie je bent
Elk mens is uniek en heeft een waardigheid van identiteit. Daarbij ‘‘gaat het erom dat je iemand kunt zijn, die er mág zijn en die van waarde is. Dat je die persoon als je gelijke ziet, als persoon en niet als zorgvrager’’, aldus Henk Nies. Elke dag omarmen Herbergier-ondernemers en medewerkers deze woorden. ‘‘Mensen met dementie willen niet als patiënt behandeld worden’’, vertelt Mariët Schilderman, zorgondernemer van Herbergier Olst.
Meerwaarde als mens
Henk Nies haalt in zijn essay Scandinavische onderzoekers aan, die drie opgaven hebben geformuleerd om waardigheid bij kwetsbare ouderen te ondersteunen. Allereerst door te zorgen dat iemand als volwaardig mens betrokken wordt. Dat begint volgens zorgondernemer Mariët met een andere mindset. ‘‘Benadruk de meerwaarde van mensen met dementie en ga de uitdaging aan om hen zo lang mogelijk een rol in de samenleving te geven.’’
Daarnaast is het volgens Mariët van belang om oprechte belangstelling in een bewoner te hebben. ‘‘Door de bewoner te zien, de levensgeschiedenis te kennen en er voor hem te zijn.’’ Dat zit hem in kleine dingen. ‘‘Sluit aan in gesprekken en praat over iemands verleden. Daardoor voelen mensen zich serieus genomen.’’
Open mileu
Ook dienen medewerkers volgens de onderzoekers een tolerant klimaat te scheppen voor kwetsbare ouderen. Volgens Patrick de Kort, zorgondernemer van Herbergier Tilburg, zit het antwoord in het motto Bijzonder gewoon. “Wij zijn letterlijk en figuurlijk open.” Volgens de zorgondernemer betekent het niet alleen dat bewoners zelf naar buiten kunnen, maar ook dat ze mogen zijn wie ze zijn door de open benadering van het team. Volgens Mariët gaat het om een relatie aangaan tussen zorgprofessional en bewoner. ‘‘Laat je eigen agenda rusten en kijk naar de behoeften van de bewoner. De persoon is leidend, niet jouw agenda.’’ Ze vertelt dat het energie kost. ‘‘Maar dan kan je wel een meerwaarde zijn en iemand levens waardevoller maken.’’
Sociale binding
Erger dan afhankelijk zijn is het voor veel mensen om geen deel uit te maken van een sociaal verband, aldus het Vilans-essay. ‘‘Van betekenis zijn, is vaak klein’’, schrijft Nies.
Daarom staat de Herbergier met twee benen in de samenleving en zijn de bewoners onderdeel van de gemeenschap. Dat leidt vaak tot mooie ontmoetingen. Bijvoorbeeld bij Herbergier Schoonhoven. Daar wandelen de bewoners dagelijks door de stad en brengen zij een bezoekje aan hun huisbakker. ‘‘De medewerkers maken altijd een praatje met de gasten, kennen hen bij naam en hebben zelfs een bankje voor hen neergezet’’, vertelt zorgondernemer Jan-Rob.
Kleine voorbeelden, grote impact
Kleine voorbeelden, maar met grote impact. Daarom staan de komende weken in het teken van Waardigheid in de Herbergier. Elke week kan je een artikel lezen uit deze serie.